Aan de rand van Amsterdam, naast de laatste biologische boerderij van de stad, ligt de kleinschalige kwekerij De Tuinakker. Eigenaar Alies Fernhout teelt onder andere voor haar eigen hoveniersbedrijf 'Alies Natuurlijk!'. De grond was al biologisch gecertificeerd, haar tuinplanten zijn dat sinds kort ook (weer).
Aan de rand van Amsterdam, naast de laatste biologische boerderij van de stad, ligt de kleinschalige kwekerij De Tuinakker. Eigenaar Alies Fernhout teelt onder andere voor haar eigen hoveniersbedrijf Alies Natuurlijk!. De grond was al biologisch gecertificeerd, haar tuinplanten zijn dat sinds kort ook (weer).
Sinds 2008 heeft Alies Fernhout haar eigen hoveniersbedrijf: Alies Natuurlijk!. Ze legt ecologische kringlooptuinen aan die passen bij de wensen van de gebruikers maar ook vogels en insecten aantrekken en bijdragen aan de biodiversiteit. In 2016 startte ze De Tuinakker. “De kwekerij is eigenlijk uit nood geboren, omdat het zo moeilijk is om aan biologische tuinplanten te komen. Er zijn wel steeds meer kwekers gecertificeerd, alleen is de logistiek een drama. Het kostte me als hovenier teveel tijd om biologische planten in te kopen, daardoor werd het te duur. Daarom ben ik zelf gaan kweken. Vooral voor mijn eigen klanten, maar ook voor de handel, anders was het niet rendabel.”
Tien jaar geleden zeiden mijn klanten als ik met biologische tuinplanten aankwam: maar die eet je toch niet? Dat hoor ik nooit meer.
In het begin kon ze meeliften op het biologische keurmerk van De Boterbloem, de biologische boerderij aan de rand van Amsterdam waarvan ze de grond gebruikt. Na een paar jaar werd deze constructie niet meer toegestaan. Dat stelde Fernhout voor een dilemma: kan het met haar kleine stuk grond wel uit om zich te laten certificeren? De extra registratie is arbeidsintensief, ook omdat ze voortdurend ontheffingen moet aanvragen omdat er weinig biologisch uitgangsmateriaal is. “Dit wordt een heel spannend jaar, maar ik ga de uitdaging aan. Dit jaar zal blijken of het überhaupt mogelijk is; kan ik genoeg planten verkopen om de extra administratie en de extra kosten te kunnen dragen. Op een beperkt areaal als het mijne, van 2500 m2, mag er niet teveel misgaan, want dan kan het niet uit.”
Je zou verwachten dat biologisch gecertificeerde planten meer opbrengen, maar dat is niet haar ervaring. “Ik vind het zelf lastig om extra geld te vragen, maar ik merk ook dat het bij klanten van mijn hoveniersbedrijf geen prioriteit heeft. Ze zijn blij als ik met biologische planten kom, maar ze willen er niet extra voor betalen. Dat merk ik bijvoorbeeld ook met biologische tuinaarde: die is al gauw anderhalf keer duurder. Als mensen door een offerte heengaan, vinden ze het bedrag voor biologische tuinaarde gauw te hoog. Bij een bouwmarkt is het veel goedkoper, zeggen ze dan. Dat vind ik best ingewikkeld.”
Tegelijk is het raar om een ecologische tuin aan te leggen voor de vogels en de insecten en daar planten in te zetten met gewasbeschermingsmiddelen. Consumenten zijn zich daar wel meer bewust van geworden, merkt ze. “Als ik tien jaar geleden met biologische planten aankwam, dan zeiden mijn klanten verbaasd: o, maar die eet je toch niet? Dat hoor ik nooit meer. Mensen snappen nu veel beter dat een bespoten plant ook residu geeft in het grondwater en dat het slecht is voor de insectenpopulatie en de biodiversiteit.”
Op een beperkt areaal als het mijne mag er niet teveel misgaan, anders kan het niet uit.
Een belangrijke meerwaarde van het keurmerk is dat ze weer kan leveren aan de webwinkel waaraan ze eerder ook leverde. “Een leuke club die biologische tuinplanten verkoopt en heel blij is met een biologische kweker in Amsterdam.” Bovendien verliest de grond zijn biologische status als Fernhout geen certificaat heeft. “Skal zegt: degene die de grond bewerkt moet ook het certificaat hebben, want die moeten we kunnen aanspreken.” Waar zij en andere kleine kwekers en boeren tegenaanlopen, is dat ze op grond van anderen zitten of te maken hebben met ingewikkelde eigendomsstructuren. Dat ziet ze ook bij leden van Toekomstboeren, een initiatief waarvan zij deel uitmaakt en dat de groeiende en bloeiende agro-ecologische beweging zichtbaar wil maken en versterken. “Grond is gewoon schaars, dus niet iedereen is eigenaar van de grond die hij of zij verbouwt. Dan is het ingewikkeld om binnen de kaders van Skal te blijven. Daar valt nog een wereld te winnen, daarin is echt een rol weggelegd voor Skal.”
Overigens was er lange tijd sprake van dat De Boterbloem en ook de kwekerij van Alies moesten verdwijnen. Zij verliezen een deel van hun landbouwgrond, maar mogen wel verder. “Dat het niet zomaar grond is, maar biologisch gecertificeerde grond speelde een belangrijke rol in de discussie over het behoud.” In de gemeenteraad gingen zelfs stemmen op om de grond af te graven en elders te hergebruiken. “Ik denk wel dat die certificering eraan heeft bijgedragen dat mensen de waarde van biologische grond ook echt begrijpen. Dat zegt mensen meer dan dat je zegt: dit is unieke, zeer vruchtbare zeeklei.”